Fedde Schurer

Voor een bespreking van de biografie van Schurer door Johanneke Liemburg uit 2010, klik hier.

schurerFedde Schurer – De gitaar by it boek Bibellieten (2011)

In 2010 verscheen een biografie over dichter, onderwijzer, politicus Fedde Schurer (1898-1968), die vooral ook een strijder voor de Friese taal was. Dit jaar is het zestig jaar geleden dat ‘Kneppelfreed’ plaats vond, een uit de hand gelopen demonstratie in Leeuwarden, naar aanleiding van een rechtszaak waarin Fedde Schurer betrokken was en die leidde tot de erkenning van het Fries. In 1966 verscheen De gitaer by it boek, een verzameling van 67 Friese Bijbelse gedichten (liederen), waarin hij taferelen uit het Oude Testament in liedvorm vertaalde. In 1969 verscheen postuum een tweede uitgave, waarin naast deze gedichten ook nog 51 gedichten gebaseerd op het Nieuwe Testament opgenomen werden (6e dr. in 1979). Bovendien stond de melodie van de gedichten erbij, gemaakt door de Amsterdamse componiste Louise Godin. Gezongen en op de plaat gezet door de in Friesland zeer bekende troubadour Roel Slofstra hebben deze liederen toentertijd een aardige bekendheid gekregen. Later maakte ook Hindrik van der Meer muziek bij een aantal van de gedichten, die gezongen door een koor op een langspeelplaat verschenen.

In traditionele, maar steeds wisselende dichtvormen, geeft Schurer een persoonlijke, soms moralistische, maar vooral voor die tijd soms moderne kijk op deze Bijbelse geschiedenissen. Zo laat hij onder veel meer Adam aan het woord over zijn verdrijving uit het paradijs, laat Mozes de tien geboden optekenen of Ruth aren zoeken. Hoewel slechts af en toe schuwt hij ook niet om in deze geschiedenissen parallellen te trekken met het heden (van de zestiger jaren). Een goed voorbeeld is het felle gedicht over de kindermoord in Bethlehem, waarin hij een van de soldaten aan het woord laat die meegedaan heeft aan de slachtpartij. Deze zegt op een gegeven moment dat het hem soms ontgaat of het nu Bethlehem of Neuengamme, Vietnam, Hiroshima, of Auschwitz heet. Een van de doelen van Schurer met deze gedichten was om bij te dragen aan de modernisering van de protestantse kerken in die tijd ook in Friesland.

Heel jammer is het dat deze liederen nu opnieuw uitgegeven zijn, uiteraard wel in moderne spelling, maar zonder enige verantwoording, zonder enig begeleidend commentaar, zelfs nog geen letter op de achterflap, en zonder de muziek. Daardoor is de uitgave zelfs voor het beoogde publiek, de christelijke achterban van de KFFB, de Friese boekenclub die het boek uitgeeft, toch wat moeilijk te plaatsen. Er schijnt later dit jaar nog wel een uitgave met muzieknotatie te verschijnen. Hopelijk zit daar ook een begeleidende tekst bij.

schurerspegelFedde Schurer – De besleine spegel Autobiografy. 2e printinge (1998)

Deze autobiografie van de Friese dichter/onderwijzer/journalist Fedde Schurer (1898-1968) verscheen voor het eerst postuum in 1969. Deze uitgave in de Fryske Klassiken is de tweede uitgave. In dit boek schrijft Schurer over zijn leven en werk. Geboren in Drachten, opgegroeid in Lemmer waar hij als timmermansknecht begon te werken en onderwijzer werd. De verhuizing naar Amsterdam waar hij kennismaakte met Nederlandse schrijvers en in de oorlog aan het verzet meedeed. De terugkeer naar Friesland om hoofdredacteur te worden van De Heerenveense (later Friese) Koerier. Natuurlijk schrijft Schurer over zijn literair werk: zijn gedichten, zijn toneelstukken, maar de interessantste hoofdstukken zijn die over de twee grote conflicten in zijn leven: zijn ontslag in 1930 op de christelijke lagere school in Lemmer, vanwege zijn pacifistische ideeën, en ‘Kneppelfreed’, een flink opstootje in Leeuwarden in 1951 naar aanleiding van de ‘belediging’ van de rechtbank door Fries te spreken. Zoals gebruikelijk wordt ook dit deel uit de Fryske Klassiken uitgeleid met degelijke informatie over leven en werk van de schrijver en over dit boek door een van de redacteuren van de reeks, Tineke Steenmeijer.