Rink van der Velde – De fjildferhalen (2009)
Van de populairste Friese schrijver uit de 20e eeuw, Rink van der Velde (1932-2001), verscheen in 2007 een verzamelbundelbundel kroegverhalen. Nu is er een bundel met ‘veldverhalen’, verhalen die zich afspelen in de vrije natuur, waar de schrijver/journalist zelf graag vertoefde als jager en visser. Ook in deze veldverhalen zitten de personages nogal eens in het dorpscafé en wordt menig slokje gedronken. Naast zijn eigen ervaringen verwerkte de auteur in de verhalen ook veel anekdotes die hij hoorde in zijn gesprekken met mensen die nog in het veld werkten: beroepsvissers, stropers en bunzing- en mollenvangers. De meeste verhalen zijn eerder verschenen in diverse verhalenbundels, maar enkele verhalen uit de Leeuwarder Courant of columns uit het blad van It Fryske Gea (de directeur daarvan schreef het voorwoord van de bundel) verschijnen hier voor het eerst in boekvorm. Van der Velde hanteert de hem kenmerkende vlot leesbare stijl, met vaak smeuïge dialogen waarmee hij zijn volkse en kleurrijke personages typeert. Dat levert een bundel met vaak humoristische verhalen op.
Rink van der Velde – Rjochtdei op de Skieding (2008; 1e druk 1993)
De populariteit van deze Friese auteur rechtvaardigt de herdruk van deze roman uit 1993 van Rink van der Velde (1932-2001). Door de vlotte verteltrant leest het boek gemakkelijk weg. In deze politieroman ligt de nadruk niet zozeer op het speurderswerk, als wel op de omgang van de mannen met elkaar of thuis, en hun soms wat gemakkelijk kritische kijk op de dingen, die vaak niet boven het niveau van kroegpraatjes u itstijgt. Dat komt ook nu nog soms humoristisch over, al doet het toch ook wel eens wat gedateerd aan. Hoofdpersoon is Homme Veldstra, de inmiddels gepensioneerde politieman die ook bekend is uit ander werk van Van der Velde, net als Bonne Hos, die zijn oud-collega overhaalt om aan een moordonderzoek mee te werken. Op de grens van Friesland en Groningen is een Duitser vermoord en de bevolking daar is niet zo mededeelzaam. Veldstra gaat eens voorzichtig op onderzoek en komt erachter dat de man een dubieuze rol gespeeld heeft in de Tweede Wereldoorlog. Met Hos brengt hij zelfs een bezoek aan Duitsland en uiteindelijk zal blijken dat hij daarmee in de goede richting zoekt.
Rink van der Velde – De fûke (10e druk, 2005; 1e druk 1966)
De zeer veel gelezen Friese schrijver Rink van der Velde (1932-2001) werd door de literaire kritiek nog wel eens vaker ingedeeld bij de ‘vertellers’ dan bij de literaire schrijvers, maar de kleine roman De fûke (1966, in 2000 verfilmd) werd ook door de critici goed ontvangen. Zoals in veel boeken van Van der Velde is de hoofdpersoon iemand die niet veel van gezag moet hebben. Hier is het een naamloze visser met een anarchistisch verleden die in 1943 door de Duitsers opgepakt wordt. Zijn zoon Germ zit in het verzet. 
Aanvankelijk denkt de visser dat hij meegenomen is voor wat routinezaken, maar als hij te horen krijgt dat zijn zoon ‘alles al verteld heeft’, weet hij dat het mis is. Op een gegeven moment beseft hij dat zijn zoon bij een actie gedood is en dus helemaal niets verteld kán hebben. Zijn diepe afkeer van het gezag maakt hem bijzonder weinig toeschietelijk, wat zijn ondervragers razend maakt. Hij wordt mishandeld, maar laat niets los en wordt op een ochtend doodgeschoten. Zonder al te grote woorden wordt dit oorlogsverhaal in iets meer dan honderd bladzijden indringend verteld.
Rink van der Velde – Smoarge grûn (1998)
Dit is een echte Van der Velde-roman. Hoofdpersoon is Homme Veldstra, die we kennen uit Gjin lintje foar Homme Veldstra. In dat boek gaat Homme bijna met pensioen, in dit nieuwe boek is hij inderdaad niet meer bij de politie. Maar als Homme op de begrafenis van Klaas Vogelzang komt, vertrouwt hij diens dood niet en gaat op onderzoek uit. Door gesprekken en flashbacks komt de lezer te weten dat Koene Vogelzang begin deze eeuw begon met een strontverwerkingsbedrijf. Zoon Klaas zette dat om in een milieubedrijf en diens zonen Sytse en Koene (nu Koen genoemd) maken er een bedrijf van onder de naam ‘Cleaning and Recycling’. Gaandeweg komt Homme erachter dat Klaas het niet eens was met de praktijken van de nieuwe directie onder leiding van de Brabantse Hollander Jef de Hondt. Er wordt illegaal vuile grond gestort op stortplaatsen van het bedrijf. Geholpen door ex-schoondochter Jetske wordt het Homme duidelijk dat hij gelijk had: Klaas is vermoord. Het boek is in de typische, vlot leesbare Van der Veldestijl geschreven: veel droge humor, onder andere door spot met moderniteiten, en veel van die lekkere, bijna ouderwetse Friese uitdrukkingen.
Rink van der Velde – Sa wie ’t sawat (1997)
Rink van der Velde (1932) heeft al een lange reeks verhalen en romans geschreven. Dit is een wat andersoortig boek; hier zijn allerlei verhalen, reportages en columns die Van der Velde in de loop der jaren voor diverse tijdschriften schreef, bij elkaar gebracht. Bijvoorbeeld een uitgebreid verhaal over zijn belevenissen als boerenknecht in Frankrijk, veel stukjes over eigenaardige personen die hij in zijn directe omgeving hoeft ontmoet en een paar stukjes over eigenaardige gewoontes of opvallend taalgebruik. Van der Velde toont zich in deze stukjes een scherp waarnemer en ook de vlotte en soms humoristische schrijver die we uit de romans kennen. Bijvoorbeeld in een stukje over de ‘gevoelstemperatuur’ of over ‘drumsticks’ die hij het liefst gewoon ‘pikepoaten’ zou noemen, maar dat begrijpt het slagersmeisje weer niet. De waarnemer zien we ook in de stukjes over het landschap, het Friese landschap en dan het liefst het rustige waterlandschap bij de Veenhoop, die hij schreef voor het tijdschrift van It Fryske Gea. Het laatste stuk is een ontroerende brief aan zijn kleinzoon in een Israëlische kibboets. De vlotte pen en het levendige Fries maken de stukken in deze bundel zeer leesbaar.
Rink van der Velde – Gjin lintsje foar Homme Veldstra (1993)
Homme Veldstra, een politieman op het Friese platteland, krijgt via een oude dienstkameraad te maken met een mogelijke verkrachtingszaak. Tegelijkertijd wordt hij met college Bonne Hos op een moordzaak afgestuurd. Al spoedig krijgt Veldstra het idee dat beide zaken met elkaar te maken hebben en dat zoekt hij met Hos uit buiten het recherchebijstandsteam om dat voor de moordzaak gevormd is. De hoofdpersoon, de bijna gepensioneerde Veldstra, en de mensen met wie hij in aanraking komt geven de schrijver de gelegenheid om in een (soms zelfs al te) vlotte, beeldende stijl dit verhaal te vertellen. De streng christelijke Feikje, de oma bij wie de verkrachte Jelly is opgegroeid, geeft net zo goed als de mogelijke dader, de met een hanenkam getooide Louis, aanleiding om pittige uitspraken over de moderne maatschappij te doen, met name als de borrel op tafel komt. Dit verhaal heeft als feuilleton in de Leeuwarder Courant gestaan en dat is te merken. Het is geen literair hoogstandje maar voor een grote groep lezers een vlot leesbaar boek van één van Frieslands meest gelezen schrijvers.
Rink van der Velde – Minsken is raar guod (1992)
Van der Velde (1932) heeft al een respectabel aantal romans en verhalenbundels op zijn naam staan. Dit boek is een verzameling van kleine, kronkelachtige, verhaaltjes, die voor het grootste deel gepubliceerd zijn in deLeeuwarder Courant. Bij elk verhaal staat een toepasselijke cartoon van Cork. In veel van de verhaaltjes is sprake van een ik-figuur die (vaak in een café) als een moderne Spektator optekent wat er gebeurt. Een enkele keer geeft de ik-figuur zelf commentaar, meestal gebeurt dat via tussenpersonen. De onderwerpen betreffen meestal aspecten van de moderne maatschappij: de video, het verschijnsel ‘light’, moderne relaties, fruitautomaten en regelmatig het moderne (Nederlandse) taalgebruik. Over het algemeen weet Van der Velde deze onderwerpen treffend en humoristisch in een verhaaltje onder te brengen. Een enkele keer neigt het naar het oubollige, vooral als een van de verhaalpersonen naar aanleiding van een modern verschijnsel over vroeger begint. Een lekker leesbaar, in levendig Fries geschreven boek dat een groot publiek zal weten te boeien.
Rink van der Velde – Feroaring fan lucht 13e printinge (1990)
Van 1971 tot 1981 verschenen twaalf drukken van deze meest gelezen Friese roman. De schrijver heeft deze herdruk aangegrepen om de spelling te moderniseren en de commentaarhoofdstukken actueler te maken. Het gaat in dit boek om de Woudman Durk Snoad. Met zijn huishouding (twaalf kinderen, kleinkind, hond, konijnen, geit) woont hij op de Sânleane bij Beetsterzwaag in een onbewoonbaar verklaarde woning. Hij scharrelt wat (onder andere stroperij) naast zijn uitkering. Als behalve de ambtenaar van sociale zaken ook wat kinderen het gezin liever in een nieuwbouwhuis willen hebben, verhuist hij naar Drachten en gaat werken bij Philips. Zowel wonen als werk gaat niet echt goed en aan het eind verhuist hij weer naar de Sânleane. Tussen enkele hoofdstukken geeft de schrijver uitgebreid commentaar op het verschil tussen de vijftiger jaren en nu. Dat geeft het boek wel iets oubolligs, maar dankzij de humor wordt het ook iets meer dan zomaar een verhaaltje. Een terechte herdruk.
Rink van der Velde – De lange jacht (1985)
De nieuwe roman van de populairste Friestalige schrijver Rink van der Velde is een misdaadroman. De journalist Kasper de Wagt staat op het punt om een weekje tot rust te komen van drukke werkzaamheden en persoonlijke problemen. Dan wordt er op Smelle Ie een man vermoord en Kasper moet er een verhaal over maken. De vermoorde is een oud-kapitein van het Indische leger uit de tijd van de politionele acties en dat blijkt een belangrijke rol in het verhaal te spelen. De historische achtergrond wordt op een zeer aannemelijke manier naar voren gebracht. Zoals gewoonlijk weet Van der Velde de gebeurtenissen te verlevendigen door de journalist in aanraking te laten komen met een paar eigenaardige mensen. Het verhaal is nergens echt spannend, maar het is toch boeiend om te zien hoe Kasper er uiteindelijk op een vrij simpele wijze achter komt wie de dader is. Humor ontbreekt uiteraard ook niet bij deze altijd vlot te lezen schrijver, al vond ik het soms wat te nadrukkelijk ironisch beschrijven van typische modieuze verschijnselen als de huwelijksproblemen van Kasper een tikje aan de flauwe kant.