Hanneke de Jong – Heksegrytta 2017
Na haar zeer geslaagde debuut De lêste brief (1999) en het prachtige Sterke skouders (2004), beide geschreven voor de wat oudere jeugd, had ik niets meer gelezen van Hanneke de Jong. Haar nieuwste boek, Heksegrytta (2017), is bestemd voor een leeftijd van 10-12 jaar.
In het boek volgen we drie hoofdpersonen in de eerste maanden van hun laatste schooljaar op de basisschool. Grytta woont met haar vader en moeder in een dorp. Haar oma woont vlakbij, in een huisje in het bos, waar ze een kruidentuintje heeft en mensen ontvangt die ze beter kan maken. Bauke is een klasgenoot van Grytta, op wie hij verliefd is. Hij wil graag haar held zijn. Annemoon is met haar vader net naar het dorp verhuisd, nadat haar moeder overleden is.
Alle drie de hoofdpersonen hebben hun eigen problemen. Grytta komt door geraffineerd manipuleren van Annemoon alleen te staan in de klas en wordt gepest met haar oma, de ‘bosheks’. Bauke houdt zijn verliefdheid op Grytta verborgen en durft thuis niet te zeggen dat hij dierenarts wil worden en geen boer zoals zijn vader. Annemoon kan door het verdriet zichzelf niet zijn. Een soort achterliggend probleem is de (acceptatie van) paranormale geneeswijze. Zowel de oma van Grytta als Grytta zelf heeft paranormale gaven en ook de moeder van Annemoon had deze gave.
Het boel leest als een trein en is geschreven in een levendig Fries. Niet altijd ‘geef-Frysk’, omdat de auteur, zeker in de dialogen, soms duidelijk kiest voor spreektaalvarianten die in ieder geval bij de doelgroep beter aansluiten dan de oorspronkelijke Friese woorden, zoals ‘presys’ in plaats van ‘krekt’. Hoewel het boek voor de wat meer ervaren lezer nogal voorspelbaar is, zal het grootste deel van de doelgroep het boek zeker als spannend ervaren.
De auteur vertelt het verhaal via alle drie de hoofdpersonen. In korte stukjes van een halve bladzij tot enkele bladzijden ligt het perspectief afwisselend bij een van deze personages. Doordat de aandacht verdeeld is over de drie personages, worden de karakters niet echt uitgediept. De beide meisjes komen redelijk goed uit de verf, Bauke blijft wat flets, ondanks zijn uiteindelijke heldenrol. Dat komt misschien ook wel omdat het echte conflict zich tussen de beide meisjes afspeelt en Bauke een wat minder uitgesproken rol daarin heeft.
Wat mij (maar ik behoor bepaald niet tot de doelgroep!) stoorde is de wel erg gelukkige afloop. Alle conflicten worden keurig uitgepraat, alles wordt opgelost en oplossingen worden door alle personages wel heel gemakkelijk geaccepteerd. Er blijft na de laatste bladzijde geen vraagteken over. Ik vond de boeken van De Jong die ik eerder gelezen heb sterker. Misschien komt het omdat dit boek voor een net wat jongere doelgroep geschreven is, maar Heksegrytta deed mij iets te veel aan de jeugdboeken van Carry Slee denken. En dat zal voor het gros van de doelgroep een aanbeveling zijn.
Hanneke de Jong – Sterke skouders (2004)
Jeugboekenschrijfster Hanneke de Jong schreef met ‘Sterke skouders’ een prachtige kleine roman die door zowel volwassenen als wat oudere jeugd te lezen is. De hoofdpersoon, de ik-figuur Willem, is een 16-jarige jongen van een waddeneiland die bij zijn oom en tante op het vasteland woont. Hij gaat daar naar 4-havo, maar het komt hem goed uit dat hij niet meer thuis woont. Hij heeft een hekel aan vooral zijn vader, door wie hij zich in de steek gelaten voelt. Er is iets in zijn jeugd op het eiland gebeurd waar zijn vader een rol in heeft gehad en wat vaag door zijn hoofd blijft spelen. Het verleden roept een boosheid in hem op, waar hij aanvankelijk geen grip op krijgt. Willem maakt in zijn gedachten en dromen filmpjes, die als vetgedrukte stukjes van enkele regels tot een paar bladzijden tussen de tekst staan. In die filmpjes ziet hij zichzelf als klein jongetje en uiteindelijk slaagt hij erin om het verleden te reconstrueren en zich te verzoenen met zijn ouders (en zichzelf). Het is een verademing te zien hoe in wezen weinig spectaculaire gebeurtenissen zo’n treffend boek opleveren.
Van het boek komt in januari 2005 ook een Nederlandse vertaling.