Doete Venema – De rook fan Lizette (1997)
De ik-figuur, Emma, woont in een Fries dorpje in de jaren ’60. Als Lizette naast haar komt wonen, brengt die met haar feministische ideeën heel wat in beroering. 0ok Emma wordt door haar meegesleept. Niet dat haar huwelijk, zoals bij anderen in het dorp, in gevaar komt, want daarvoor is de relatie met Gerard te hecht. Maar ze wil haar dorpse bestaan meer inhoud geven, gaat schilderen en denkt steeds meer na over de relatie met haar moeder. Hoe goed het contact tussen Emma en Lizette ook is, Emma krijgt niet alles van Lizette te horen, ze blijft enigszins raadselachtig. Soms is zo zomaar een paar weken op reis en dan weet zelfs haar man Koos niet waar ze naar toe is. In het dorp ontstaat vooral onder de mannen tegenwerking en Lizette wordt zelfs anoniem bedreigd. Op een nacht is Lizette met man en dochtertje zomaar verdwenen. Pas later hoort Emma in een tv-programma dat Lizette als lid van een radicale groep aanslagen pleegde. Deze tweede roman van Venema (1951) na In gat yn de tiid is vlot geschreven en goed opgebouwd, al zit er ook wel wat onwaarschijnlijks in. Maar gelukkig is dit niet alleen een van de schaarse moderne Frieze romans, maar ook een goede
Doete Venema – In gat yn de tiid (1993)
Een verrassende debuutroman van deze medewerkster van de Fryske Akademy (1951), die hiervoor slechts korte verhalen schreef. Hoofdpersonen zijn Eldert Miedema, twintig jaar geleden van huis weggelopen naar Amsterdam, broer Ruerd, nu directeur van de Stichting Jeugd en Gezin in het noorden en diens vrouw Gjet, de vroegere geliefde van Eldert. Eldert is alcoholist, heeft geen werk en gaat na het krijgen van een erfenis weer terug naar Friesland. Gjet is niet tevreden met haar leven met Ruerd, die te veel haar leven bepaald heeft. Gjet en Eldert komen elkaar weer tegen, onder andere als Gjet de elfstedentocht rijdt. Wat de lezer misschien verwacht, dat het weer iets wordt tussen Eldert en Gjet, gebeurt niet, waardoor de roman een beetje als aan nachtkaars uitgaat. Daarvoor is de lezer echter meermalen verrast door het gemak waarmee de schrijfster de voortdurende flashbacks in het verhaal heeft verwerkt, waardoor de interessante voorgeschiedenis stukje bij beetje duidelijk wordt. Ondanks het wat zwakkere eind een sterk literair debuut van een veelbelovend schrijfster.